Ruchy miejskie – Twój wkład w rozwój społeczeństwa obywatelskiego

„Aby przygotować dzisiaj grunt pod demokrację trzeba przede wszystkim odrodzić obywatela, który będzie się domagał demokracji, a to oznacza stworzenie podstaw społeczeństwa obywatelskiego i kultury obywatelskiej”

Benjamin Barber

Oddziały miejskich partyzantek przejmują ulice i skwery, zieleńce i kulturę. Dzieje się to już nie tylko w dużych miastach, ale także w mniejszych społecznościach. Czy trzeba zacząć się bać? Wręcz przeciwnie. Chodźcie z nami!

Obecne miejskie ruchy społeczne ze względu na procesy wywołane między innymi globalizacją, zmianami klimatu, ale także choćby majstrowaniem polityków przy najważniejszych dokumentach państwowych (konsTYtucJA!) przybierają specyficzną strukturę. Coraz częściej stawiane są też pytania: do kogo należy miasto? i co to w ogóle znaczy być współcześnie obywatelem miasta?

Społeczne ruchy oddolne nie mają w Polsce długiej tradycji. Ale w ciągu ostatnich kilku lat, niemal z dnia na dzień, formalne i nieformalne organizacje zaczęły powstawać jak grzyby po deszczu. Gromadzą ludzi, których łączą wspólne idee. Jakie? Bardzo różne. Ale jedno jest ważne – poprawienie jakości życia w mieście, wpływanie na estetykę otoczenia, na odwagę mieszkańców, by nie bali się patrzeć władzy na ręce. Te inicjatywy społeczne mają niejednorodny charakter. Czasem jest to stowarzyszenia (jak nasz „Otwarty Sochaczew”), czasem fundacja, czasem jest to zupełnie niezinstytucjonalizowana grupka zapaleńców. Te najbardziej znane formacje to m.in. Wolna Prokuratura, Wolne Rzeki, Era Nowych Kobiet, Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Fundacja Obywatelska, Obywatele RP, Fota4Climate (którą tworzy sochaczewianin Andrzej Gąsiorowski). Jedne zajmują się walką o ekologię, inne pilnowaniem praworządności.

Ruchy oddolne pomału, ale całkiem realnie wpływają na rzeczywistość, kształtują ją i przywracają ludziom wiarę, że wszystko się da i że razem raźniej. Jednoczą wokół różnorodnych wartości ludzi, którzy być może w ogóle nie spotkaliby się inaczej, może nawet nie porozumieli poza ideą, o którą walczą. Ale są dowodem na ogromne zapotrzebowanie w naszym społeczeństwie wspólnego działania, które w krajach, gdzie ruchy obywatelskie są znacznie bardziej rozwinięte, są ćwiczone od przedszkola (np. w Skandynawii). Przecież większość z nas ma po kokardkę agresji, przemocy, nienawiści, rozkładania rąk w geście niemożności. Inicjatywa społeczna poprzez wspólnotę działań reaguje na bylejakość, szarzyznę, nieudolność, niemoc urzędniczą. Pamiętacie chociażby, jak dzięki ruchowi Kraków Przeciwko Igrzyskom przeprowadzono referendum w sprawie zimowych igrzysk olimpijskich, z którego jednoznacznie wynikło, że krakowianie ich zwyczajnie nie chcą? Wzniosła idea olimpiady, pomimo gigantycznego zaangażowania podmiotów politycznych i reklamy, okazała się skazana na porażkę.

Ważną cechą tych ruchów zdaje się być decentralizacja władzy. Nie mają one pionowej struktury, ponieważ dzięki internetowi mogą działać w rozproszeniu, bez jakiegoś formalnego przywództwa. Zwiększa to ich efektywność działania, ponieważ interakcja zachodzi w nich stale, pomiędzy wieloma węzłami. Miejski aktywizm jest, oczywiście, oparty na emocjach, można by rzec, że z nich wypływa. Proces tworzenia emocjonalnych związków z miastem, utożsamiania się z miejscem, w którym się mieszka, dawno nie był tak silny.

Otwarty Sochaczew wpisuje się w model organizacji, która marzy, by kształtować w mieście nowy język debaty, by stać się siłą, która potrafi zmobilizować mnóstwo ludzi do podejmowania w sochaczewskiej przestrzeni miejskiej realnych działań. Po partyzancku zatem zazieleniamy miasto, kolorujemy je muralami, tworzymy teatr, organizujemy spacery historyczne. Łączymy. Nas z Wami, Ich z Nimi. Wszystkich. Miasto jest nasze. Zapraszamy w nasze progi wszystkich, których interesuje, jak funkcjonuje Sochaczew, tych, którzy chcieliby mieć wpływ na najbliższe otoczenie i tych którzy potrzebują dostępu do narzędzi – informacji, opinii, zasobów wiadomości i, przede wszystkim, możliwości zadawania pytań.